Studziński Bolesław Bohdan, pseud.: Bohdan Nitecki, B. Strzelecki, B. Janina-Turski, Marian Zosik-Danecki (1892–1940), major Wojska Polskiego, założyciel i dowódca Komendy Obrońców Polski.
Ur. 20 VIII w Karczmiskach (pow. puławski) w rodzinie chłopskiej, był jednym z trojga dzieci Władysława i Rozalii z Goliszków.
Po ukończeniu szkoły powszechnej S. uczęszczał w l. 1902–9 do siedmioklasowej szkoły handlowej w Lublinie; ukończył w niej sześć klas. W wieku trzynastu lat podjął pracę zarobkową w jednym z lubelskich sklepów, początkowo jako goniec, potem jako ekspedient. W r. 1910 rozpoczął działalność niepodległościową: wstąpił do Narodowego Związku Robotniczego i Drużyn Bartoszowych. Aresztowany w poł. r. 1913 za działalność polityczną, był więziony w Lublinie, a następnie w Moskwie na Butyrkach; zwolniono go 1 X 1914. W czasie pierwszej wojny światowej od 4 X 1914 do 5 VIII 1915 służył jako strzelec w Oddziale Lotnym Wojsk Polskich, powołanym przez komendanta POW Tadeusza Żulińskiego, prowadzącym działania partyzanckie na tyłach wojsk rosyjskich. Jednocześnie ukończył w r. 1914 zorganizowane przez POW w Lublinie kurs oraz szkołę podoficerską; pełnił w POW kolejno funkcję instruktora (6 VIII – 31 XII 1915), komendanta Obwodu Garwolin (1 I – 15 V 1916) oraz komendanta grupy obwodów (16 V 1916 – 15 V 1918). W czasie wojny był kilkakrotnie więziony, w r. 1916 przez Austriaków w Puławach, a następnie przez Niemców: w r. 1917 w Garwolinie oraz obozie jenieckim w Lublinie, a w r. 1918 ponownie w Garwolinie oraz obozie jenieckim w Modlinie. Po zwolnieniu 9 XI 1918 pełnił funkcję komendanta Obwodu POW Garwolin. W czasie działalności w POW posługiwał się pseud.: Bohdan Nitecki, B. Strzelecki i B. Janina-Turski.
Po zmobilizowaniu POW został 29 XI 1918 w stopniu podporucznika wcielony do WP i przydzielony do 22. pp, w którym dowodził 6. komp. utworzoną z członków POW obwodu garwolińskiego. Dn. 13 I 1919 wyruszył z pułkiem na front; po niespełna roku, 1 I 1920, został dowódcą baonu kombinowanego. Wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej, walczył m.in. na froncie litewsko-białoruskim; 8 II t.r. został ciężko ranny pod Owruczem; do służby na stanowisko dowódcy 8. komp. 22. pp wrócił dopiero 20 VI. W l. 1919–20 otrzymał dwukrotne wyróżnienie w Komunikatach Sztabu Generalnego WP oraz czterokrotną pochwałę w rozkazach 9. DP. Dn. 19 I 1921 awansował do stopnia porucznika (ze starszeństwem z 1 VI 1919). Od 1 II do 19 VI 1921 służył w 2. komp. Baonu Zapasowego 22. pp, m.in. jako referent pośrednictwa pracy i opieki. Uczestniczył t.r. w kursie oficerów instrukcyjnych. Od 20 VI do 21 VIII t.r. był komendantem Obwodu Związku Strzeleckiego w Mińsku Maz.; tamże od 22 VIII pełnił obowiązki oficera instrukcyjnego przy Państw. Komisji Uzupełnień nr 8. Awansował na kapitana (ze starszeństwem z 1 VII 1925). Dn. 11 III 1926 został przeniesiony do Baonu Manewrowego w Rembertowie jako oficer Przysposobienia Wojskowego. Wszedł tam w konflikt z dowódcą baonu ppłk. Eugeniuszem Wyrwińskim i w rezultacie jego oskarżeń (m.in. o nadużycia natury służbowej i kryminalnej) został 31 VII 1927 przez Sąd Wojskowy zawieszony w czynnościach; 6 XI 1928 Wojskowy Sąd Okręgowy Nr 1 w Warszawie skazał go za obrazę przełożonego na karę trzech tygodni twierdzy. S. skierował prośbę o ułaskawienie do prezydenta Ignacego Mościckiego, który decyzją z 18 III 1929 darował mu wymierzoną karę. Dn. 11 VII t.r. przeniesiono S-ego do dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) na stanowisko referenta w Oddz. Wyszkolenia; objął 1 VIII funkcję kierownika kolejno referatu organizacyjnego inspektoratu oraz Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego Dowództwa KOP. Awansował na majora (ze starszeństwem z 19 III 1938). Przed wybuchem drugiej wojny światowej pracował też społecznie, m.in. jako członek Komisji Krzyża i Medalu Niepodległości, sekretarz generalny Komisji Krzyża POW oraz członek Zarządu Głównego Związku Peowiaków.
W nocy z 5 na 6 IX 1939, po rozpoczęciu działań wojennych, ewakuował się S. z Warszawy wraz z dowództwem KOP, początkowo do Pińska, a stamtąd 15 IX t.r. do Dawidgródka. Po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej przeniósł się 18 IX do Stolina, a nazajutrz do Moroczna. Wszedł tam w skład utworzonego 20–22 IX przez dowódcę KOP gen. Wilhelma Orlik-Rückemanna zgrupowania KOP, które wycofywało się, tocząc walki z oddziałami sowieckimi, w kierunku na Włodawę przez Kamień Koszyrski i Szack. Dn. 1 X pod Wytycznem zgrupowanie zaprzestało walki i gen. Orlik-Rückemann nakazał rozproszenie pozostałych sił. Tego samego dnia w lesie pod Parczewem na odprawie ok. trzydziestu oficerów gen. Orlik-Rückemann wezwał do dalszej walki, ale już w formie konspiracyjnej; w tym celu powołał «Tajny KOP», którego został komendantem głównym. W trakcie odprawy S. podjął się ukryć w Lubartowie (przy pomocy por. Czesława Zaleskiego, płatnika KOP) pieniądze grupy KOP (ponad 1 mln zł), a następnie przewieźć je do Warszawy, gdzie «Tajny KOP» miał działać. Z niewyjaśnionych przyczyn S. zerwał jednak kontakt i dysponując powierzoną gotówką, utworzył na Lubelszczyźnie, w oparciu o kontakty peowiackie i legionowe, nową organizację konspiracyjną p.n. Obrońcy Polski (OP). Dn. 10 X wydał pierwszy numer organu prasowego OP, biuletynu „Polska żyje”. Było to jedno z pierwszych pism konspiracyjnych w okupowanej Polsce (ukazywało się co pięć dni, za życia S-ego wyszło 46 numerów). Jako komendant OP przebywał S. w Lublinie; w działalności konspiracyjnej używał pseud. Marian Zosik-Danecki. Szefem sztabu mianował Henryka Boruckiego (pseud. Czarny), który 12 X połączył z OP dowodzoną przez siebie w Warszawie grupę konspiracyjną p.n. Gwardia Ludowa. Pod kierownictwem S-ego rozpoczął też działalność w październiku 1939 Komitet Obywatelsko-Patriotyczny, zajmujący się sprawami finansowymi i polityczno-propagandowymi, a także materiałowym zaopatrzeniem organizacji. W styczniu 1940 Komitet zmienił nazwę na Oddział Propagandy Komitetu Obrońców Polski (nazwa ta występuje już w nr 25 „Polska żyje” z 25 I t.r.); S., jako Bohdan Nitecki, wzywał w tym numerze do rozpowszechniania pisma i wstępowania w szeregi organizacji. Z biegiem czasu nazwa OP została samorzutnie zmieniona na Komendę Obrońców Polski. W r. 1940 ukształtowała się struktura organizacyjno-terenowa zarówno na terenach Generalnego Gubernatorstwa, jak i ziemiach wcielonych do Rzeszy. S. zmarł 25 IV 1940 w Lublinie (wg relacji rodziny na zapalenie płuc, wg K. Pluty-Czachowskiego – na gruźlicę) i tam został pochowany (wg wspomnień Boruckiego, pod nazwiskiem Wiktor Górski). Był odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości z Mieczami, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz dwukrotnie Srebrnym Krzyżem Zasługi.
W małżeństwie zawartym w r. 1918 z Zofią Jędruch (1897–1988), miał S. córkę Danutę Marię (1919–2005), zamężną Kos, oraz syna Bohdana Jerzego (1921–1995), uczestnika kampanii wrześniowej, żołnierza AK; oboje byli absolwentami technikum budowlanego. Adoptował też siedmioletnią Stanisławę (1917–1938).
Imieniem S-ego nazwano w r. 1983 ulicę w Garwolinie.
Kawalerowie Virtuti Militari. Wykazy; Księga pamięci kadetów II Rzeczpospolitej, W. 2001 (dot. syna, Bohdana); Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939, Kr. 2003; ciż, Rocznik oficerski 1939, Kr. 2006; – Borodziej W., Terror i polityka, W. 1935; Głowacki L., Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, L. 1986; Gnat-Wieteska Z., Armia Krajowa Obwód „Gołąb” – Garwolin, Pruszków 1997; tenże, Polska Organizacja Wojskowa – Obwód I Garwolin, w: Społeczeństwo siedleckie w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, W. 1981; Jabłonowski M., Formacja specjalna Korpusu Ochrony Pogranicza 1924–1939, W. 2002–3; Kralisz A., Na straży wschodnich rubieży. Biografia ostatniego dowódcy KOP gen. Brygady Wilhelma Orlik-Rückemanna (1894–1986), L.–W. 1998; Pluta-Czachowski K., Organizacja Orła Białego, W. 1987; tenże, W sprawie konspiracyjnej organizacji „Komenda Obrońców Polski”, „Wojsk. Przegl. Hist.” 1968 nr 3 s. 463–5; Pomorski J., Korpus Ochrony Pogranicza w obronie Rzeczypospolitej 1924–1939, Pruszków 1998; Szawłowski R., Wojna polsko-sowiecka 1939, W. 1995; Śląski J., Polska walcząca, W. 1990; Wiśniewski M., Z historii powstania i działalności Komendy Obrońców Polski, „Wojsk. Przegl. Hist.” 1967 nr 3 s. 225, 230; – AK w dokumentach, I; O niepodległą i granice. Wybór dokumentów, W.–Pułtusk 1999–2001 I–IV; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; – CAW: Akta personalne S-ego, sygn. 1769/39/4918; IPiM Sikorskiego: Relacja Józefa Ślósarczyka z 4 XII 1945 i spraw. gen. W. Orlik-Rückemanna z 21 III 1940; IPN w W.: sygn. IPN BU MBP 1362, IPN BU 0255/342 t. 4, IPN BU 01334/711, IPN BU 01334/712, IPN BU 01334/713, IPN BU 0399/60 t. 1–10; USC w L.: Akt zgonu (błędne miejsce ur. Żyrmuny koło Lidy na Litwie); Wojsk. Biuro Badań Hist. w W.: sygn. III/97/1 (Komenda Obrońców Polski. Relacje i wspomnienia, Borucki Henryk), sygn. III/97/3, III/97/4 (organizacje prolondyńskie), sygn. III/97/56 (Mikulski Zdzisław, Z początków działalności konspiracyjnej 1939/40 w garwolińskiem); – Mater. w posiadaniu rodziny S-ego i autora.
Robert Szczerkowski